Czosnek
Czosnek stosowany jako przyprawa ma duże właściwości lecznicze. Zawiera witaminy A, B i C oraz cenne dla organizmu człowieka mikroelementy: magnez, wapń, miedź, żelazo, siarkę, mangan i molibden. Czosnek działa też bakteriobójczo. Jest to bylina, która ma cebulę (główkę) złożoną z kilku cebulek (ząbków). Ząbki te służą do rozmnażania, gdyż czosnek w naszych warunkach nie wytwarza nasion. Niektóre typy czosnku wytwarzają pędy kwiatostanowe w formie baldachu (w których obok zmarniałych kwiatów znajdują się cebulki powietrzne), ale kwiaty nie wytwarzają nasion. Liczba ząbków w jednej główce waha się od kilku do 20. Również wielkość ząbków może być bardzo różna. Ciężar główki od 15 do 50 g. Cała główka i poszczególne ząbki pokryte są łuską, umożliwiającą długotrwałe przechowywanie czosnku.
Czosnek jest wytrzymały na niskie temperatury; posadzony w jesieni dobrze zimuje w gruncie. Należy pamiętać, że uprawiany i przechowywany wyłącznie w wysokiej temperaturze, np. 20°C, nie wytworzy główki. Czosnek ma duże wymagania w stosunku do wody, dlatego lepiej rośnie na glebach wilgotnych (szczególnie typ wytwarzający kwiatostany). Wymaga też gleb żyznych, o wysokiej zawartości próchnicy. Ponieważ należy do roślin porażanych chorobami grzybowymi, nie powinno się go uprawiać po warzywach cebulowych i ziemniakach. Przy uprawie czosnku na przezimowanie w gruncie należy wybierać stanowiska po roślinach wcześnie zbieranych. Sadzi się go na zagonach w drugim roku po oborniku.
Czosnek nie ma odmian; rozróżniamy obecnie 3 zasadnicze jego typy: wytwarzający kwiatostany z cebulkami powietrznymi, czosnek nizinny i czosnek górski. Pierwszy typ odznacza się bujnym wzrostem (do 100-120 cm); tworzy cebule płaskie, składające się z 6-9 dużych ząbków, ułożonych w regularny okółek. Ciężar główki wynosi ok. 70 g. Smak ma ostry. Sadzi się go jesienią, ponieważ źle się przechowuje. Z kolei czosnek nizinny wyrasta do wysokości 50-60 cm. Liście ma rynienkowato wygięte, z silnym woskowym nalotem. Główki składają się z dużej liczby ząbków (11-19). Przeciętny ciężar główki wynosi ok. 40 g. Czosnek górski ma pokrój rozłożysty, liście intensywnie zielone, prawie bez nalotu woskowego. Główka składa się z 9-14 ząbków i waży ok. 35 g; ma łuski zewnętrzne dość grube, dzięki czemu dobrze się przechowuje. Uprawiany jest z sadzenia wiosennego, chociaż można go też sadzić jesienią.
Jesienią sadzi się czosnek zwykle w drugiej połowie października, chodzi bowiem o to, ażeby roślina zdążyła się ukorzenić, ale nie rozwinąć, co groziłoby jej przemarznięciem. Wiosną czosnek wysadza się jak najwcześniej, gdy tylko można wejść na działkę lub do ogródka. Sadzi się czosnek w rzędy co 20-30 cm, w rzędzie co 6-10 cm w zależności od wielkości ząbków: im większe ząbki sadzimy, tym większych plonów możemy się spodziewać. Dobry plon będzie wynosił ok. 1 kg główek z 1 m2. Czosnek sadzi się w pozycji pionowej, piętką w dół i dokładnie obciska glebę wokół ząbków. Głębokość przykrycia ząbków przy sadzeniu jesiennym powinna wynosić 5-8 cm, a przy sadzeniu wiosennym 3-5 cm. Do obsadzenia 1 m2 potrzeba ok. 4-15 dag ząbków, zależnie od ich wielkości, lub 1-2 dag cebulek powietrznych.
W okresie wegetacji wskazane jest zasilanie czosnku pogłównie nawozami azotowymi, np. saletrzakiem w ilości 15-20 g/m2 lub saletrą amonową w ilości 10-12 g/m2. Poza tym trzeba odchwaszczać i spulchniać międzyrzędzia oraz podlewać. W przypadku czosnku wytwarzającego kwiatostany zaleca się cięcie tych pędów po ich ukazaniu się; wpływa to na wzrost plonu. Zbiera się go po zaschnięciu liści. Czosnek nie wytwarzający pędów kwiatostanowych należy zbierać, gdy około połowa roślin ma załamany szczypior. Zebrany czosnek dosusza się najpierw na powietrzu przez kilka dni, a następnie rozkłada w pomieszczeniu dość przewiewnym.